Danas je započela realizacija uređenja Jevrejskog groblja u Travniku koja će, pored košenja i uklanjana samoniklog raslinja, što po nalogu načelnika općine dr. sc. Kenana Dautovića i u koordinaciji sa JU Zavičajni muzej Travnik, realizira vrijedna ekipa Vatrogasnog društva Turbe, predviđena Kenanom Zahirovićem, u narednom periodu obuhvatiti i izradu projekta uređenja ovog nacionalnog spomenika, te konzervaciju i restauraciju nadgrobnika, prema Elaboratu zaštite i očuvanja memorijalne cjeline koji je za potrebe Zavičajnog muzeja Travnik izradio konzevator – restaurator, specijalista za rad sa kamenom, Esad Vesković iz Sarajeva.
Projekat je podržan od strane Općine Travnik, Kantonalnog ministarstva obrazovanja, mladih, nauke, kulture i sporta, Federalnog ministarstva kulture i sporta i Federalnog ministarstva prostornog uređenja u visini od 60.000, 00 KM.
Jevrejsko groblje u Travniku po veličini dolazi odmah iza sarajevskog. Sadrži preko 450 nadgrobnika od kojih je najstariji iz 1762. godine.
Jevreji Sefardi se doseljavaju u Travnik nakon što mjesto postaje sjedištem Bosanskog ejaleta i sjelom vezira. Stariji primjerci koji pripadaju Sefardima imaju oblik kamenih sanduka, zaobljenih u gornjem dijelu, sa nišama u kojima su isklesani natpisi na hebrejskom jeziku i pismu. Noviji pripadaju Aškenazima koji su se krajem 19. stoljeća sa dolaskom Austrougarske doselili u Travnik. Imaju oblik uspravne stele.
Većina travničkih Jevreja je stradala u holokaustu koji je tokom 1941. godine provela ustaška vlast Nezavisne države Hrvatske uz pomoć njemačkog okupatora. Završili su u koncentracionim logorima u Aušvicu, Dachau, Jasenovcu, Đakovu i na Banjici u Beogradu. Jedan dio se uspio spasiti pobjegavši u partizane. Nakon Drugog svjetskog rata u Travnik se vratilo 16 Jevreja.
Jevrejska zajednica je u Travniku egzistirala preko 250 godina. Imala je svoju sinagogu i hamam za ritualno pranje na Lončarici, te organizovan društveni život u okviru jevrejske općine. Njeni članovi su ostavili vidan trag u ukupnom društvenom, kulturnom i naučnom životu Travnika, Bosne i Hercegovine i Jugoslavije.
Jevrejsko groblje na Bojni svjedoći o stoljetnoj koegzistenciji različitih kultura i zajedničkom životu ljudi, sljedbenika različitih religija, sve do pojave fašizma u Evropi i holokausta počinjenog u Drugom svjetskom ratu.
O tom “bosanskom kulturnom kodu” , koegzistenciji različitosti, svjedoči i činjenica da su tri groblja u Travniku na Bojni: jevrejsko, muslimansko i katoličko odvojena međusobno samo običnom ogradom!
