Proteklih dana Zavičajni muzej Travnik u saradnji sa Austrijskim arheološkim institutom iz Beča realizirao je LIDAR i geofizička snimanja prethistorijskih gradinskih naselja u okolini Travnika i Viteza.
Ova vrsta istraživanja realizira se po prvi put na području srednjobosanskog kantona, a u sklopu vrlo uspješne višegodišnje saradnje Muzeja i Instituta.
LIDAR ( Light Detection and Ranging) obuhvata sva laserska snimanja uključujući i terestrijalna, fiksnim i mobilnim skenerima, kao i satelitska skeniranja iz svemira, dok ASL (Airborne Laser Scaninning) preciznije označava postupak koji se podrazumijeva kada se u arheološkom kontekstu spominje LIDAR.
Upotreba LIDAR tehnologije je izuzetno korisna u arheologiji jer omogućava brzo i efikasno snimanje i dokumentiranje nalazišta koja su prekrivena gustom vegetacijom. Podaci dobiveni ovom metodom skeniranja omogućavaju izradu digitalnog modela terena (DTM), odnosno digitalnog modela visina (DEM).
Geofizička istraživanja realizirana su uz korištenje magnetometra koje jedno od ključnih geofizičkih istraživačkih sredstava u arheologiji. Koristi se za detekciju i mapiranje podzemnih arheoloških struktura na temelju varijacija u Zemljinom magnetnom polju.
Magnetometar mjeri promjene u intenzitetu magnetnog polja na određenom području. Arheološko objekti, poput zidova, jama, grobova, keramičkih ostataka ili izgorenih struktura, mogu izazvati lokalne anomalije u magnetnom polju zbog razlika u magnetnim svojstvima materijala u odnosu na okolno tlo.
Ova istraživanja sprovedena su u svrhu prikupljanja podataka koji će timu arheologa omogućiti što efikasnije planiranje skorijih arheoloških istraživanja, ali i prezentaciju i očuvanje arheoloških lokaliteta kao dijela nepokretne kulturne baštine.
Navedenim snimanjima su osim kustosa arheologa Zavičajnog muzeja Travnik i stručnog tima Austrijskog arheološkog instituta, prisustvovali i predstavnici Kantonalnog zavoda za urbanizam, prostorno planiranje i zaštitu kulturno – historijskog naslijeđa SBK.
